Podcast

🎙️ Wojna o Humvee 🚙🔥 – Gry wideo 🎮 vs. Prawo ⚖️

Broń, pojazdy i licencje – spór o realne obiekty w grach wideo

Jednym z najstarszych i najbardziej znaczących sporów dotyczących broni w grach komputerowych dotyczy wykorzystania wizerunków realnej broni bez odpowiednich licencji od jej producenta. Ten spór sięga końca XX wieku i dotyczy sprawy między AM General, producentem pojazdów Humvee, a Activision – producentem gier. Spór dotyczył wykorzystania wizerunku Humvee w grach z serii Call of Duty. Sprawa ta, choć rozstrzygnięta dopiero w 2020 roku, odzwierciedla długotrwały problem w branży gier wideo[1], ale przede wszystkim jest niezmiernie ciekawa.

Humvee

https://www.itlaunchpad.net/post/humvee-vs-call-of-duty-how-call-of-duty-won-a-lawsuit-with-the-humvee-manufacturer

Pierwszy konflikt – Activision usuwa Humvee z gry Sin

Zanim jeszcze sprawa dotyczyła znanej wszystkim serii Call of Duty Activision znacznie wcześniej postanowiło użyć wizerunku Humvee w grze Sin. W tamtym czasie takie działania były praktycznie zawsze związane z uzyskaniem licencji od producenta, ale Activision zdecydowała się działać inaczej. W 1998 roku AM General, za pośrednictwem agencji licencyjnej Beanstalk Group, wysłało jednak do Activision pismo w tej sprawie. W liście zarzucono nieautoryzowane użycie wizerunku Humvee w grze. Activision zgodziło się usunąć pojazdy z gry, co zakończyło spór bez sprawy sądowej[2]. Wydawało się, że sprawa jest już definitywnie rozwiązana.

Jak robią to inni, czyli licencja na broń w grze komputerowej

Co istotne, AM General licencjonował swój sprzęt bojowy dla innych gier. Tak było choćby w grze „Homefront”, gdzie znalazł się pojazdy i znaki towarowe Humvee, które zostały jednak użyte za zgodą ich producenta (AM General)[3].

https://spcgblog.pl/ip/cudze-znaki-towarowe-w-scenografii-gry-wideo

Lata spokoju i powrót problemu – Humvee w Call of Duty

Sytuacja na linii AM General i Activision zmieniła się jednak w czerwocu 2016 roku. Mimo, że Activision kilkanaście lat wcześniej wycofał ze swojej gry Humvee po wezwaniu ze strony producenta, po kilkunastu latach postanowił zmienić zdanie. AM General, reprezentowane przez agencję Global Icons, wysłało do Activision wezwanie do zaprzestania naruszeń. Zarzucono nielegalne wykorzystanie Humvee w grach Call of Duty i związanych z nimi produktach (np. zabawkach Mega Bloks). Activision zignorowało jednak to wezwanie i w lipcu 2016 roku wydało grę Call of Duty: Modern Warfare Remastered, ponownie umieszczając w niej Humvee[4].

Call of Duty

https://www.itlaunchpad.net/post/humvee-vs-call-of-duty-how-call-of-duty-won-a-lawsuit-with-the-humvee-manufacturer

Frontalny szturm AM General

W związku tym nie trzeba było długo czekać na reakcje AM General, który już 7 listopada 2017 roku złożyło pozew w Sądzie Okręgowym Południowego Dystryktu Nowego Jorku, oskarżając Activision o:

  • Naruszenie znaków towarowych (słowo „Humvee” i design pojazdu),
  • Nieuczciwą konkurencję,
  • Fałszywe oznakowanie pochodzenia,
  • Rozmycie marki[5].

Te kluczowe zarzuty prawne były uzasadnione przez AM General z powołaniem się w szczególności na to, że:

  • Activision miało wprowadzać graczy w błąd, sugerując współpracę z AM General,
  • Humvee pojawiały się w 9 grach z serii Call of Duty, materiałach promocyjnych i strategiach,
  • Użycie marki miało przynieść Activision zyski „kosztem renomy AM General” [6].

Activision stawia opór – argumentacja obrony

Activision postanowiło jednak się nie poddawać i stanęło do boju! W odpowiedzi na pozew argumentowało, że gry Call of Duty są dziełami artystycznymi, chronionymi przez Pierwszą Poprawkę do Konstytucji USA. Wskazywało też, że w grach wojennych odwzorowanie realiów, w tym także spornego Humvee, służyło autentyczności doświadczenia militarnego, kluczowego dla fabuły[7]. Ponadto, odpierając zarzuty producenta, podkreślali, że w instrukcjach gier jasno wskazano, że znaki trzecich nie są własnością Activision[8].

Test Rogersa – jak spory o sztukę pomogły branży gier

Do lepszej oceny argumentacji Activision przenieśmy się jednak na chwilę w czasie do roku 1989, kiedy to Ginger Rogers pozwała twórców filmu „Ginger i Fred” za wykorzystanie jej imienia w tytule. Film opowiada o dwóch artystach naśladujących Rogers i Astaire’a. O co chodziło w tym sporze? Zdaniem Rogers tytuł sugerował jej udział w produkcji i naruszał prawo do wizerunku. Twórcy filmy odpowiedzieli, że tytuł miał przede wszystkim wartość artystyczną i nawiązanie do kulturowego symbolu[9].

https://fellinimuseum.it/en/ginger-e-fred/

Sąd Apelacyjny dla Drugiego Okręgu orzekł na korzyść twórców filmu, ustanawiając tzw. „test Rogersa”. Zgodnie z nim, użycie znaku towarowego w dziele artystycznym nie narusza Ustawy Lanhama, czyli ustawy, która reguluje w USA kwestie znaków towarowych, jeśli:

  1. ma jakiekolwiek artystyczne znaczenie dla dzieła,
  2. nie wprowadza wyraźnie w błąd co do źródła lub treści dzieła[10].

W uzasadnieniu sąd podkreślił, że:

  • filmy i inne dzieła artystyczne zasługują na większą ochronę niż zwykłe produkty komercyjne,
  • interes publiczny w unikaniu wprowadzania konsumentów w błąd musi być zrównoważony z interesem w wolności wypowiedzi,
  • tytuł „Ginger i Fred” miał artystyczne znaczenie dla treści filmu,
  • ryzyko wprowadzenia widzów w błąd było mniejsze niż zagrożenie dla wolności artystycznej[11].

Activision kontra NovaLogic – sprawa, która zmieniła wszystko

Można przypuszczać, że to niekonkretnie spór dotyczący filmu „Ginger i Fred” zagrzał Activision do walki. Między ich pierwszym starciem z AM General, a rokiem 2016, kiedy zdecydowali się stanąć do walki, wydarzyła się jeszcze jedna kluczowa rzecz. Otóż, w roku 2013 NovaLogic pozwała Activision za użycie nazwy „Delta Force” w grze Call of Duty: Modern Warfare 3 oraz w materiałach promocyjnych. NovaLogic zarejestrowała znak towarowy „Delta Force” w 1998 roku dla swojej serii gier wojskowych. W pozwie NovaLogic zarzuciła Activision, że użycie nazwy „Delta Force” wprowadzało graczy w błąd, sugerując powiązania z marką NovaLogic. Activision odpierała atak, podkreślając, że „Delta Force” to nazwa jednostki wojskowej USA, a jej użycie w grze miało cel artystyczny (realizm militarnej fabuły). To w tej sprawie po raz pierwszy sąd zastosował test Rogersa (Rogers v. Grimaldi) do gier komputerowych. W korzystnym dla Activision wyroku sąd podkreślił, że gry Call of Duty są dziełami artystycznymi chronionymi przez Pierwszą Poprawkę, a użycie nazwy „Delta Force” miało na celu zachowanie realizmu, przez co gracze nie łączyli wykorzystanie tej nazwy z produkcją NovaLogic[12]. To właśnie ta spraw zdecydowanie ośmieliła Activision i dała mu wiarę w możliwość wygrania z militarnym gigantem.

Sądowy werdykt – Activision triumfuje nad AM General

Teraz wróćmy do sporu między Activision, a AM General. Wyrok zapadły w sprawie nie był zaskakujący. Sąd oddalił żądania AM General i orzekł na korzyść Activision. Orzeczenie to stało się przełomowym w świecie gier wojennym. Potwierdziło prawo twórców gier do realistycznego odwzorowania rzeczywistości, w tym używania wizerunków realnej broni i sprzętu wojskowego. Po jego wydaniu zmianie uległy też dotychczasowe praktyki, które polegały głównie na licencjonowaniu wizerunków broni i sprzętu wojskowego, jeśli chciano je wykorzystać w grze komputerowej[13]. Warto podkreślić, że przesądzenie kwestii, iż licencjonowanie wizerunku prawdziwych militariów nie jest konieczne, miało też znaczenie społeczne. Rzecz w tym, że w stosunku do producentów gier, którzy podejmowali współpracę z firmami produkującymi broń, podnoszone były zarzuty, że potęguje to tylko przemoc i negatywnie wpływa na rozwój często małoletnich jeszcze graczy. Do czasu wydania wyroku w sprawie Humvee mało kto jednak decydował się na wprowadzenie cyfrowych replik do wirtualnego świata.

Czy taki wyrok zapadłby w Polsce?

Warto na koniec zaznaczyć, że test Rogersa nie ma odzwierciedlenia w polskim prawie. Dlatego też rozstrzygnięcia sporu o Humvee nie można wprost przekładać na rynek polski. Niemniej, wydaje się, że podobne stanowisko byłoby możliwe do obrony także u nas, choć pod pewnymi warunkami. W kontekście ochrony znaków towarowych przede wszystkim trzeba zauważyć, że w przypadku militariów użycie ich w grze komputerowej nie jest z zasady wykorzystaniem takich znaków w celu promocji towarów i usług, których te znaki dotyczą. Inaczej może być jednak w przypadku produktów codziennego użytku, gdzie, pomijając już omawiany w innym miejscu problem lokowania produktów, takiej tezy nie można postawić stanowczo. Choć więc cel takiego wykorzystania znaku towarowego może być różny, to jeśli mowa jest o ich wykorzystaniu do odwzorowania realiów historycznych, takie ich użycie nie powinno być problematyczne. Kiedy jednak wykorzystanie takich oznaczeń ma inny cel, a w szczególności trudno mówić o niezbędności takiego zabiegu, zdecydowanie bardziej rozsądnym będzie podpisanie umowy licencji.

[1] dr Marcin Balicki, „Cudze znaki towarowe w scenografii gry wideo” (https://spcgblog.pl/ip/cudze-znaki-towarowe-w-scenografii-gry-wideo/ – dostęp dnia 5.03.2025)

[2] Wyrok Sądu Dystryktowego Stanów Zjednoczonych dla Dystryktu Południowego Nowego Jorku z dnia 31 marca 2020 r., AM General LLC v. Activision Blizzard, Inc., sprawa nr 1:17-cv-08644 (GBD), 450 F.Supp.3d 467 (S.D.N.Y. 2020) (https://law.justia.com/cases/federal/district-courts/new-york/nysdce/1:2017cv08644/483511/218/ – dostęp dnia 11.08.2025)

[3] dr Marcin Balicki, „Cudze znaki towarowe w scenografii gry wideo” (https://spcgblog.pl/ip/cudze-znaki-towarowe-w-scenografii-gry-wideo/ – dostęp dnia 4.04.2025)

[4] Wyrok Sądu Dystryktowego Stanów Zjednoczonych dla Dystryktu Południowego Nowego Jorku z dnia 31 marca 2020 r., AM General LLC v. Activision Blizzard, Inc., sprawa nr 1:17-cv-08644 (GBD), 450 F.Supp.3d 467 (S.D.N.Y. 2020) (https://law.justia.com/cases/federal/district-courts/new-york/nysdce/1:2017cv08644/483511/218/ – dostęp dnia 11.08.2025)

[5] Kevin Wenzel, „Humvee Manufacturer Rolls Out IP Suit Against Activision” (https://sportslitigationalert.com/humvee-manufacturer-rolls-out-ip-suit-against-activision/ – dostęp dnia 4.02.2025)

[6] Kevin Wenzel, „Humvee Manufacturer Rolls Out IP Suit Against Activision” (https://sportslitigationalert.com/humvee-manufacturer-rolls-out-ip-suit-against-activision/ – dostęp dnia 4.02.2025)

[7] Erin Connors, „Activision Wins the (Trademark) War: First Amendment Protects Depiction of Humvees in Realistic Video Games” (https://www.jdsupra.com/legalnews/activision-wins-the-trademark-war-first-52251/ – dostęp dnia 11.08.2025)

[8] Wyrok Sądu Dystryktowego Stanów Zjednoczonych dla Dystryktu Południowego Nowego Jorku z dnia 31 marca 2020 r., AM General LLC v. Activision Blizzard, Inc., sprawa nr 1:17-cv-08644 (GBD), 450 F.Supp.3d 467 (S.D.N.Y. 2020) (https://law.justia.com/cases/federal/district-courts/new-york/nysdce/1:2017cv08644/483511/218/ – dostęp dnia 11.08.2025)

[9] Sean Carroll, „Rogers v. Grimaldi” (https://www.quimbee.com/cases/rogers-v-grimaldi – dostęp dnia 4.02.2025)

[10] „Roger Test”, Olarte Moure (https://olartemoure.com/roger-test/ – dostęp dnia 4.02.2025)

[11] „Rogers v. Grimaldi”, Studicata (https://studicata.com/case-briefs/case/rogers-v-grimaldi/ – dostęp dnia 4.02.2025)

[12] NovaLogic, Inc. przeciwko Activision Blizzard, Inc., Sąd Okręgowy Stanów Zjednoczonych dla Okręgu Centralnego Kalifornii, sygn. akt CV 12-4011-JFW (SHx), 18 czerwca 2013 r., spór dotyczący naruszenia znaku towarowego i praw autorskich (https://www.courtlistener.com/opinion/7308381/novalogic-inc-v-activision-blizzard/?utm_source=chatgpt.com – dostęp dnia 12.08.2025)

[13] dr Marcin Balicki, „Cudze znaki towarowe w scenografii gry wideo” (https://spcgblog.pl/ip/cudze-znaki-towarowe-w-scenografii-gry-wideo/ – dostęp dnia 4.02.2025)

Czy gry mogą realistycznie odwzorowywać pojazdy wojskowe bez zgody ich producentów? W tym odcinku podcastu zagłębiamy się w jeden z najgłośniejszych sporów sądowych w świecie gier – starcie AM General, twórcy Humvee, z Activision, producentem Call of Duty 🎯. Jakie argumenty padły w sądzie? Czy twórcy gier mają pełną swobodę w kreowaniu realistycznych światów? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w naszej dyskusji! 🔥🎧

🔹 Poznaj kulisy prawnej batalii 🎭 🔹 Dowiedz się, czym jest test Rogersa ⚖️ 🔹 Zobacz, jak ten wyrok zmienił branżę gamingową 🚀

Odcinek dla fanów gier, prawa i ciekawych sporów! Posłuchaj już teraz! 🎧🔊

Piotr Kantorowski

radca prawny, podcaster, autor książek
i doradca biznesowy

Czytaj więcej >>